Tổng Công ty Xi măng Việt Nam là một trong 17 Tổng Công ty được tổ chức và hoạt động theo Quyết định số 91/TTg ngày 07/3/1994 của Thủ tướng Chính phủ về việc thí điểm thành lập Tập đoàn kinh doanh.

Ngày 29/8/2006 Thủ tướng Chính phủ có quyết định số 196/2006/QĐ-TTg chuyển Tổng công ty xi măng Việt Nam sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con và quyết định số 197/2006/QĐ-TTg thành lập Công ty mẹ - Tổng Công ty Xi măng Việt nam trên cơ sở tổ chức lại quản lý, điều hành Tổng Công ty Xi măng Việt Nam và Công ty xi măng Hoàng Thạch.

Ngày 25/6/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 972/QĐ-TTg về việc chuyển Công ty mẹ- Tổng Công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu.

Ngày 01/6/2011, Thủ tướng ban hành Quyết định số 841/QĐ-TTg phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động của Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam.

Ngày 26/6/2013, Thủ tướng ban hành Quyết định số 1013/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam giai đoạn 2013 - 2015.

Công ty có nhiệm vụ tổ chức sản xuất, kinh doanh và đầu tư theo quy hoạch, nhu cầu của nền kinh tế thị trường và chính sách của Nhà nước, bao gồm các hoạt động trong các ngành, nghề và lĩnh vực chủ yếu sau:

- Sản xuất, kinh doanh xi măng và các sản phẩm vật liệu xây dựng (bê tông, cốt liệu, vật liệu xây dựng không nung, vôi công nghiệp, các loại sản phẩm từ xi măng và vật liệu xây dựng khác)

- Tư vấn đầu tư, xây dựng và phát triển xi măng; nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao bí quyết sản xuất - kinh doanh, công nghiệp; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

Ngành, nghề kinh doanh liên quan:

- Sản xuất, kinh doanh bao bì xi măng

- Cung ứng, vận chuyển, phân phối xi măng, vatạ tư, thiết bị phục vụ sản xuất xi măng và vật liệu xây dựng

- Chế tạo phụ tùng, thiết bị cho các Nhà máy xi măng và vật liệu xây dựng; sửa chữa, lắp ráp thiết bị cơ khí, thiết bị điện

- Xây dựng và khai thác cảng biển phục vụ cho sản xuất xi măng, vật liệu xây dựng

- Các ngành, nghề kinh doanh khác theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng